Close

Sint-Remiplein

PleinenPleinen
Lokale schaalLokale schaal
Stappen plusStappen plus
  • Plaats: Gemeente Sint-Jans-Molenbeek
  • GPS: 50.862511,4.339630
  • Jaar: 2012-2015
  • Oppervlakte: 3.000m²
  • Ontwerper: K2A, Atelier Ruimtelijk advies, CO
  • Aannemer: Verbruggen bvba
  • Bouwheer: Gemeente Sint-Jans-Molenbeek
  • Bedrag van de werken: 430.000 euro
ImplantationLocalisation

Anno 2012 vormt het Sint-Remipark het trieste schoolvoorbeeld van een openbare ruimte die niet langer afgestemd is op de noden van een wijk in verandering. De inspanningen van de gemeente in 1999 als onderdeel van het programma voor initiatiefwijken slaagden er niet in om van het plein een mooi geheel te maken. Het park is omgeven door een omheining en het stadsmeubilair is versleten. De lommerrijke, aan het zicht onttrokken plekken werden ingepalmd door groepjes hangjongeren. Regelmatig vinden illegale handeltjes plaats op het plein, dat ook af te rekenen heeft met vandalisme, sluikstorten enz. Dit alles creëert een algemeen gevoel van onveiligheid en maakt het plein allesbehalve aantrekkelijk, hoewel het een van de weinige open ruimten in deze dichtbebouwde wijk is.

Image situation en 2012 © K2A
Situation en 2012

De herinrichting van het Sint-Remipark maakt deel uit van het programma van het Duurzaam Wijkcontract “Rond Leopold II” (2012-2015).
In 2015 is het Sint-Remipark omgevormd tot een aantrekkelijke ruimte voor jong en oud die naadloos op de straat aansluit. De belangrijkste aanpassingen omvatten de nieuwe bestrating met bijzondere vormgeving en de verbinding tussen de straat als een ruimte voor verplaatsing en het park als een plek voor verpozing. Het multifunctionele karakter van het plein moedigt een flexibel gebruik ervan aan en versterkt mee het gemengde karakter van de wijk.

Photo situation en 2015 © K2A
Situation en 2015
 

Het Sint-Remipark ligt aan de Opzichterstraat (vóór 1851 de Rue du Pont de la Senne) en de Pierre-Victor Jacobsstraat, op een van de hoeken van het terrein aan de achterzijde van de Sint-Remigiuskerk . Deze laatste werd gebouwd in 1907 langs de Jubelfeestlaan. De percelen van het Sint-Remipark waren al in 1930 onbebouwd. Op orthofoto’s van 1953 is te zien hoe het terrein blijkbaar opgedeeld was in percelen voor de teelt van voedingsgewassen. In 1999, toen de ruimte voor het eerst ingericht werd als een openbaar plein, bevonden zich op het perceel volkstuintjes. Deze herinrichting gebeurde in het kader van het programma Initiatiefwijken. In de wijken rond het plein volgen verschillende wijkcontracten elkaar op, met als laatste in de rij het Duurzaam Wijkcontract rond Leopold II.

1907-2004

1907

1930-35

1953

1971

1996

2004

2012

2012

2015

2015

Chantier

Fin du chantier


Versterken van het wederzijdse vertrouwen en de onderlinge luisterbereidheid van alle betrokkenen door een beleid van aanwezigheid en actie een werk op langere termijn

Het project maakt deel uit van een dynamiek van grootschalige stadsvernieuwing. Onder andere de veranderingen als gevolg van de ontwikkeling van nieuwe projecten op Thurn&Taxis en de Materialenkaai hadden heel wat impact op de wijk.  Ook volgden verschillende wijkcontracten in en rond de wijk elkaar op.

De site zelf maakt al vrij lang het voorwerp uit van stadsvernieuwingsprojecten: het Sint-Remipark werd een eerste keer heringericht in 1999 als onderdeel van het programma Initiatiefwijken. Anno 2012 geeft het plein, dat een van de weinige openbare ruimten in deze wijk is, aanleiding tot flink wat  spanningen en een onveiligheidsgevoel.

De vzw JES/Yota (Jeugd en stad) krijgt in het kader van het Grotestedenbeleid een participatieopdracht die de dialoog met de bewoners en de actoren op het terrein moet herstellen en de ruimte weer tot leven moet brengen.

De vernieuwing van het Sint-Remipark en de verhoging van de veiligheid in de omgeving zullen uiteindelijk deel uitmaken van het Duurzame Wijkcontract „Rond Leopold II” (2012-2016). Hoofddoel is het herstel van de veiligheid en het park weer aantrekkelijk maken voor een gemengd publiek.  Voor dit project werd een opdracht met onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking uitgeschreven aan het eind waarvan architectuurbureau K2A aangesteld werd als ontwerper.  De opdracht voorziet een participatieproces dat volledig voortbouwt op  het werk dat gestart werd door JES/Yota. Dit proces biedt de mogelijkheid de vinger te leggen op de meest urgente noden: meer groen, een beter voetbalveld, solide bestrating, een open ruimte zonder afsluitingen en spelmogelijkheden voor iedereen.

Overleg en communicatie tussen de verschillende actoren vormen de basis van het proces achter dit project. Architecten, JES/Yota, gemeente en jongeren zitten regelmatig samen rond de tafel als bevoorrechte gesprekspartners.  Parallel met dit overleg zorgt het veldwerk van JES/Yota voor een nauwkeurige identificatie van de uitdagingen en van de verwachtingen van de bewoners met in het bijzonder de jongeren. Dit maakt ook een constante toe-eigening van de ruimte mogelijk tijdens de voortgang van het project en van de werken.

Door de sociale druk en de hoge verwachtingen ten aanzien van de nieuwe inrichting dienden de werken snel en efficiënt uitgevoerd te worden (in +/- 3 maanden tijd). Dankzij een goede communicatie en zorgvuldige opvolging konden de werken ten slotte in alle sereniteit uitgevoerd worden.

Ook na de inrichtingswerken zal JES/Yota nog op het terrein aanwezig blijven.  Er werd immers een cel voor eerstelijnspreventie ondergebracht in een openbaar nutslokaal.  Dit laatste werd in het kader van het vorige wijkcontract opgetrokken aan een zijkant van het terrein.

Formeel Kader Informeel Kader
Situation 2012

Projecten in de omgeving

Onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking

Vroegere wijkcontracten

Grootstedenbeleid: engagement van Jes/Yota

Duurzaam wijkcontract “Rond Léopold II

Voorontwerp

Participatieworkshops met Jes

Terugkoppeling naar voorontwerp

Eindontwerp

Stedenbouwkundige vergunning

Inrichting 2015

Werken

Bijkantoor Jes op het plein